Onherroepelijk karakter wijziging geslachtsregistratie verdwijnt per 1 oktober

Publicatie in het Staatsblad: wet tot aanpassing van de procedure voor wijziging van de geslachtsregistratie

Vandaag (21/09/2023) verscheen de "wet tot wijziging van diverse bepalingen over de aanpassing van de geslachtsregistratie" in het Staatsblad. Op 1 oktober 2023 zal de wet in werking treden. 

Concreet betekent deze wet dat het onherroepelijk karakter inzake de wijziging van geslachtsregistratie verdwijnt. Het zal vanaf oktober mogelijk zijn om onbeperkt je geslachtsregistratie aan te passen.

Eerder dit jaar werd het - toen nog - wetsontwerp van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne en staatssecretaris voor Gendergelijkheid Marie-Colline Leroy goedgekeurd door de kamer. Het was vanaf dan uitkijken naar de datum waarop de wet in werking zou treden. 1 oktober 2023 dus. 

Kritiek Grondwettelijk Hof

Dit wetsontwerp komt tegemoet aan kritiek van het Grondwettelijk Hof, dat delen van de Transgenderwet vernietigde . Het Grondwettelijk Hof maakte bezwaar tegen de ‘principiële onherroepelijkheid’ van een aanpassing van de geslachtsregistratie. Door de principiële onherroepelijkheid kunnen mensen slechts eenmaal hun geslachtsregistratie aanpassen via een eenvoudige procedure.

Dat element uit de wet druiste volgens het Grondwettelijk Hof in tegen het gelijkheidsbeginsel ten aanzien van personen met een fluïde genderidentiteit. Mensen die voor de tweede keer hun geslachtsregistratie wilden aanpassen, moesten naar de familierechtbank stappen voor een omslachtige én dure procedure. 

Wat met het binaire karakter?

In een tweede fase van de hervorming wil de federale regering ook de erkenningsmogelijkheden voor mensen met een non-binaire genderidentiteit aanpakken. Het binaire karakter, m.a.w. de verplichte keuze voor een geslachtsregistratie als "man" OF "vrouw" met zichtbare marker op de identiteitskaart, zal eveneens weldra aangepakt worden. Wanneer en hoe men dit zal uitwerken is momenteel nog niet door ons geweten. 

In onze beleidsvoorstellen voor de verkiezingen van 2024 vroegen we alvast: 

  • Een vlotte afhandeling die de uitspraak van het arrest van het Grondwettelijk Hof (2019) omzet in concrete wetspraak die komaf maakt met het onherroepelijk en binair karakter van de wet.
  • Een oplossing voor het onnodige leeftijdsverschil in de procedure voornaamswijziging (mogelijk vanaf 12 jaar) en de procedure wijziging geslachtsregistratie (mogelijk vanaf 16 jaar). We vragen een gelijkschakeling naar 12 jaar.

Wat betekent deze wet?

  • De nieuwe wettekst schrapt de principiële onherroepelijkheid: iemand zal dus meerdere keren van geslachtsregistratie kunnen veranderen.
  • De procedure voor de familierechtbank wordt afgeschaft: een aanpassing van de geslachtsregistratie zal opnieuw via de eenvoudige procedure verlopen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, zoals bij de eerste aanpassing;
  • het is niet langer nodig om twee keer, met een bepaalde termijn ertussen, formeel te bevestigen dat iemand wel degelijk wil overgaan tot het aanpassen van de geslachtsregistratie.

Komen mensen dan vaak terug op hun geslachtsregistratie wijziging?

Het is zeldzaam dat mensen in de praktijk twee of meerdere keren hun geslachtsregistratie willen veranderen, maar het komt voor. Het gaat dan vooral om mensen die zich identificeren als gender fluïde (of gelijkaardig), om mensen die vinden dat ze een verkeerde keuze maakten, of bij wie de sociale omgeving zó slecht op de wijziging reageert, dat ze die willen terugdraaien.