Introductie
Als jij trans bent, of je partner trans is, en jullie een kinderwens hebben, vragen jullie zich misschien af welke opties er zijn om die wens te vervullen. Vaak wordt verondersteld dat het voor trans personen niet vanzelfsprekend is om kinderen te krijgen, maar er zijn wel degelijk verschillende mogelijkheden.
Vroeger werd het thema kinderwens nauwelijks besproken in gesprekken met hulpverleners. Veel trans personen dachten daardoor dat hun wens om een gezin te stichten geen onderwerp van gesprek kon zijn. Tegenwoordig krijgt dit onderwerp gelukkig meer aandacht. Volgens de Standards of Care (SOC8Externe link) van WPATH – de internationale richtlijnen voor transgenderzorg – is het zelfs een belangrijk gesprekspunt, met een apart hoofdstuk gewijd aan vruchtbaarheid en gezinsvorming.
Ook voor ouders van trans jongeren kan dit een emotioneel proces zijn. Zij kunnen het gevoel hebben dat de kans op kleinkinderen kleiner wordt en mogelijk een rouwproces doormaken of hun verwachtingen moeten bijstellen. Daarom is het essentieel dat trans personen en hun omgeving goed geïnformeerd worden over de beschikbare opties en de mogelijke impact van medische behandelingen op de vruchtbaarheid.
Vruchtbaarheid bij trans personen
Trans personen die bepaalde medische stappen zetten zoals langdurige hormonale behandeling en/of chirurgische ingrepen verliezen hierdoor vaak op termijn hun vruchtbaarheid. Trans personen met een kinderwens worden daarom voor een ingreep die de vruchtbaarheid vermindert of wegneemt, doorverwezen naar een fertiliteitsarts om de mogelijkheden te bespreken.
Trans personen die een langdurige hormonale behandeling krijgen of chirurgische ingrepen laten uitvoeren, verliezen vaak op termijn hun vruchtbaarheid. Daarom worden trans personen met een kinderwens vóór een ingreep die de vruchtbaarheid kan verminderen of wegnemen, doorverwezen naar een fertiliteitsarts om de beschikbare opties te bespreken. Ook tijdens zo'n behandeling is een doorverwijzing mogelijk. Meer info lees je op de pagina 'Fertiliteitsbehandeling'.
Veel trans personen hebben hun geslachtsregistratie op de identiteitskaart vóór 2018 gewijzigd, toen sterilisatie nog een wettelijke vereiste was. Sinds de wetswijziging in 2018 is deze eis gelukkig komen te vervallen.
Sommige studies1, 2, 3 wijzen erop dat trans personen minder verlangen naar genetisch verwantschap met kinderen of sowieso een minder grote kinderwens hebben. Ongeveer de helft van de trans mannen ervaart een kinderwens4. Een onderzoek5 uit de Verenigde Staten geeft ook aan dat het beroep doen op ei- of zaadcelpreservatie relatief laag ligt bij trans personen. Uit ander onderzoek6 onder trans personen die in behandeling zijn (of geweest zijn) aan het UZ Gent, blijkt dat 46% voor hun transitie een kinderwens had en 32% na het starten van een medische transitie. Binnen deze bevraagde groep werden geen verschillen tussen gendergroepen vastgesteld. Vooral jongeren vertonen een grote kinderwens. Uit hetzelfde onderzoek bleek dat 20% van de ondervraagde personen het best moeilijk heeft met de eventuele verminderde vruchtbaarheid, wat er op wijst dat dit thema tijdens gesprekken aan bod dient te komen.
Vooral jonge mensen, die nog aan hun volwassen leven moeten beginnen, hebben het erg moeilijk met de mogelijkheid dat zij later misschien geen of moeilijker kinderen kunnen krijgen7, 8. Trans personen vrezen dat alternatieve opties, waaronder pleegzorg, adoptie of draag- of gedeeld ouderschap vaak lang aanslepen, duur en complex zijn. De meeste trans personen met een kinderwens zijn dan ook bereid om de hormonale behandeling uit te stellen of te onderbreken om aan fertiliteitspreservatie te doen of een kind te verwekken. Het is wel steeds oppassen voor een toename van genderdysforie tijdens het proces van fertiliteitspreservatie.
Soms moeten trans personen al op jonge leeftijd beslissingen maken die een weerslag kunnen hebben op hun vruchtbaarheid. Trans jongeren weten niet altijd of en wanneer ze kinderen willen, en het thema kinderwens is op dat moment vaak nog een ver-van-hun-bed-show. Toch is het belangrijk om hier – soms al op jonge leeftijd – goed over na te denken.
Ouderschap bij trans personen
De meeste trans personen kiezen ervoor om hun transidentiteit te delen met hun kind. Het is iets wat moeilijk te verzwijgen valt omdat het vaak toch op een bepaald moment uitkomt. De hoofdreden waarom sommige trans ouders het toch niet vertellen of tijdelijk uitstellen is om hun kind te beschermen tegen vooroordelen en discriminatie. Een andere reden is omdat ze het kind niet in verwarring willen brengen of/en willen gezien worden voor de ouder die ze zijn.
Trans personen kunnen hierover in gesprek gaan met hun kind aan de hand van boekjes die leeftijdsadequaat zijn. Interessante boekjes zijn terug te vinden in onze mediatheek. Tips om hierover in gesprek te gaan met kinderen vind je hier.
Er zijn weinig onderzoeken naar het welzijn van kinderen van trans personen. Beperkt onderzoek9, 10 toont wel aan dat er geen verschil is tussen groep kinderen met een trans ouder en een controlegroep op vlak van cognitieve ontwikkeling, mentale gezondheid en genderidentiteit.
Steun en ontmoeting van andere trans (wens)ouders
Er zijn verschillende plekken waar men terecht kan voor steun en contact met anderen rond het thema kinderwens:
- Kinderwens vzwExterne link wil ouders met een kinderwens op maat voorbereiden, ondersteunen en begeleiden. Deze vzw biedt steun en informatie en bouwt netwerken uit tussen zorginstellingen, hulpverleners en educatief medewerkers die vertrouwd zijn met het thema kinderwens. De laatste jaren is de vzw ook steeds meer bezig met het geven van vormingen en het organiseren van thema-avonden. Ze zijn er zeker ook voor trans personen met een kinderwens.
- T&ParentExterne link is een besloten Facebookgroep en interactief platform waar trans personen (en hun partners) met een (on)vervulde kinderwens terecht kunnen. In deze groep kunnen wensouders hun hart luchten bij anderen en ervaringen delen.
Meer info
Bronnen
- 1Defreyne, J., Van Schuylenbergh, J., Motmans, J., Tilleman, K., & T’Sjoen, G. (2020). Parental desire and fertility preservation in assigned male at birth transgender people living in Belgium. International Journal of Transgender Health, 21; 45-57.
- 2Defreyne, J., Van Schuylenbergh, J., Motmans, J., Tilleman, K., T’Sjoen, G. (2020). Parental desire and fertility preservation in assigned female at birth transgender people living in Belgium. Fertility and Sterility, 113, 149-157.
- 3von Doussa, H., Power, J., & Riggs, D. (2015). Imagining parenthood: the possibilities and experiences of parenthood among transgender people. Culture, health & sexuality, 17(9), 1119-1131.
- 4Wierckx, K., Van Caenegem, E., Pennings, G., Elaut, E., Dedecker, D., Van de Peer, F., ... & T'Sjoen, G. (2012). Reproductive wish in transsexual men. Human Reproduction, 27(2), 483-487.
- 5Nahata, L., Tishelman, A. C., Caltabellotta, N. M., & Quinn, G. P. (2017). Low fertility preservation utilization among transgender youth. Journal of Adolescent Health, 61(1), 40-44.
- 6Motmans, J. (2009). Leven als transgender in België. De sociale en juridische situatie van transgender personen in kaart gebracht. Brussel: Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen.
- 7Motmans, J., Meier, P., & T’Sjoen, G. (2011). De levenskwaliteit van transgenders in Vlaanderen. Antwerpen: Steunpunt Gelijkekansenbeleid.
- 8Wierckx, K., Van Caenegem, E., Pennings, G., Elaut, E., Dedecker, D., Van de Peer, F., Weyers, S., De Sutter, P., & T’Sjoen, G. (2012). Reproductive wish in transsexual men. Human Reproduction, 27(2), 483-487.
- 9Condat, A., Mamou, G., Lagrange, C., Mendes, N., Wielart, J., Poirier, F., Medjkane, F., Brunelle, J., Drouineaud, V., Rosenblum, O., Gründler, N., Ansermet, F., Wolf, J.P., Falissard, B., & Cohen, D. (2020). Transgender fathering: children’s psychological and family outcomes. Plos One, https://doi.org/10,1371/journal.pone.0241214
- 10Imrie, S., Zadeh, S., Wylie, K., & Golombok, S. (2020). Children with trans parents: Parent-child relationship quality and psychological well-being. Parenting, 21, 185- 215.
Is deze pagina duidelijk?
Laatst nagekeken op: .