Wat is genderidentiteit?
Genderidentiteit is iemands innerlijke en individuele ervaring van gender. De term verwijst naar het innerlijke gevoel zich man, vrouw, (afwisselend) beiden, of geen van beiden te voelen. Het kan wel of niet overeenstemmen met het toegewezen geslacht. Iemands genderidentiteit hoeft niet vast te liggen, en kan veranderen doorheen de tijd.
Tegenwoordig wordt genderidentiteit bekeken als een spectrumExterne link waarop veel verschillende genderidentiteiten te vinden zijn. Er bestaan dus niet enkel mannelijke en vrouwelijke genderidentiteiten, maar ook variaties van beide of van geen van beide. We kunnen ze opdelen in drie grote groepen: cisgender, transgender en non-binair.
Video: wat is genderidentiteit?
Genderidentiteit bij cisgender personen
Bij cisgender personen komen de genderidentiteit en het toegewezen geboortegeslacht grotendeels met elkaar overeen. Je wordt bijvoorbeeld geboren met een vulva en baarmoeder, en je voelt je een vrouw: dan ben je een cisgender vrouw.
Doordat een cisgender identiteit de heersende norm is, veroorzaakt dit enkele valse veronderstellingen. Dit concept wordt ook wel ‘cisnormativiteit’ genoemd (zie Woordenlijst). Enerzijds heerst de veronderstelling dat er slechts twee genderidentiteiten zouden bestaan, namelijk man of vrouw. Dit noemt men een binaire opvatting en staat haaks op het bestaan van genderdiversiteit. Er is immers een grote variatie aan genderidentiteiten en de manier waarop personen zichzelf identificeren. Anderzijds is er de opvatting dat ieders genderidentiteit overeenstemt met het toegewezen geslacht bij de geboorte. Dit is echter niet altijd het geval.
Genderidentiteit bij transgender personen
Bij transgender personen komen de genderidentiteit en het toegewezen geboortegeslacht niet (volledig) met elkaar overeen. Je wordt bijvoorbeeld geboren met een penis, maar voelt je later een meisje/vrouw: dan ben je een trans vrouw. Of je wordt geboren met een vulva en baarmoeder, maar je voelt je later een jongen/man: dat noemen we een trans man.
Het is belangrijk om te weten dat dit geen afwijking of ziekte is, maar een normale beleving van het mens-zijn. De term ‘transgender’ dekt een diverse populatie die bestaat uit mensen met een binaire genderidentiteit, waaronder trans mannen en trans vrouwen, alsook mensen met een niet-binaire genderidentiteit, waaronder non-binaire personen.
Genderidentiteit bij non-binaire personen
Non-binaire identiteiten zijn genderidentiteiten die niet (enkel of helemaal) man of vrouw zijn en buiten de binaire gendercategorieën vallen . Een non-binair persoon is dus iemand die zich niet thuis voelt in de binaire gendercategorieën man of vrouw en zich beter voelt bij een andere, niet-binaire, genderidentiteit. Lees verder op de pagina over non-binairExterne link.
Twee van de grootste steekproeven bij trans respondenten wereldwijd geven aan dat ongeveer 1 op 3 van alle trans personen zichzelf omschrijft als non-binair. Volgens Amerikaans onderzoek zou zo'n 25%-35% transgender personen zich identificeren als non-binair of gender-non-conform1. Volgens de European Union Agency for Fundamental Rights identificeert 23% van de Europese trans personen zich als non-binair, 9% als genderqueer, 11% als genderfluïde, 7% als agender en 1% als polygender2. Ook in recent Belgisch onderzoek lag de verhouding op 1 op 53.
Paraplu: genderidentiteitsgroepen
Een overzicht van de verschillende genderidentiteitsgroepen wordt weergegeven in een paraplu. Dit omdat cisgender, transgender en non-binair als paraplubegrippen gebruikt worden. Onder het paraplubegrip 'transgender' valt ook de non-binaire identiteitsgroep. Velen benoemen zichzelf als non-binair, maar er bestaan ook allerlei sublabels die we onder de non-binaire paraplu onderbrengen (zie Woordenlijst).
Belangrijk om te weten is dat we steeds vertrekken vanuit zelfidentificatie: dit wil zeggen dat de persoon zelf bepaalt hoe die de genderidentiteit omschrijft.
Gender-doe-boek: ontdek je genderidentiteit
Aan de hand van het doe-boek ‘De genderzoektochtExterne link’ kunnen tieners en jongvolwassenen hun genderidentiteit verkennen. Deze gids is geschreven voor jongeren die verschillende manieren willen ontdekken waarop ze hun ervaren gender kunnen uiten, vragen hebben over hoe ze hun gender thuis, op school, op het werk, of in relaties kunnen uitdrukken, overwegen veranderingen te maken in hun leven die beter bij hun genderidentiteit passen, of die helemaal niets willen veranderen maar wel een genderzoektocht willen maken.
Bronnen
- 1James, S., Herman, J., Rankin, S., Keisling, M., Mottet, L. & Anafi, M. (2016). The report of the 2015 US Transgender Survey. Washington, DC: National Center for Transgender Equality.
- 2European Institute for Gender Equality. (2016). Gender identity. EIGE. gender identity | European Institute for Gender Equality (europa.eu)
- 3Motmans, J., Wyverkens, E., & Defreyne, J. (2017). Being transgender in Belgium. Ten years later. Brussels: Institute for the equality of women and men.
Is deze pagina duidelijk?
Laatst nagekeken op: .