Invloed van hormoontherapie
Een genderbevestigende hormoontherapie kan verschillende cardiovasculaire risicofactoren beïnvloeden, zoals lichaamssamenstelling, lipiden, bloeddruk, glucosemetabolisme, endotheliale functie, hemostase en risico op trombose. Zowel bij een behandeling met testosteron als oestrogenen zijn er subtiele positieve als negatieve veranderingen in cardiovasculaire risicofactoren1 .
Hoe deze veranderingen in cardiovasculaire risicofactoren zich vertalen in cardiovasculaire vatbaarheid voor ziekten (= morbiditeit) en sterfterisico (= mortaliteit) is nog weinig onderzoek naar gevoerd. Globaal gezien wordt aangenomen dat er geen verhoogd risico is op cardiovasculaire eindpunten onder de huidig voorgeschreven hormoontherapie. Wel wordt stoppen met roken sterk aanbevolen om een verhoogd risico op trombo-embolie en cardiovasculaire complicaties te vermijden2 .
Risico's voor trans personen met oestrogenen en antiandrogenen behandeling
Bij trans vrouwen en andere personen met mannelijk toegewezen geboortegeslacht die een behandeling met oestrogenen en antiandrogenen volgen, toonden de meeste studies uit het verleden een verhoogd risico op cardiovasculaire morbiditeit3 4 5 en mortaliteit6 7 . Hierbij moet ook in acht worden genomen dat de chemische aard van het oestrogeen, de toedieningsweg, de cardiovasculaire gezondheidsstatus van de patiënt, levensstijlfactoren (zoals obesitas en roken) en de dosering van oestrogenen allen een invloed kunnen uitoefenen.
Vroeger werd vaak het synthetische oestrogeen (ethinyl oestradiol) gebruikt in hoge dosis, wat nu in principe niet meer wordt voorgeschreven. Sinds een bioidentisch oestrogeen (oestradiolvalerate) wordt voorgeschreven, zien we deze problemen veel minder.
Om cardiovasculaire risico's te verminderen wordt een gezonde levensstijl met rookstop, gewichtscontrole en voldoende fysieke activiteit aangeraden aan alle personen die oestrogenen nemen. Dit moet aangevuld worden met regelmatige medische controles en monitoring procedures. Trans personen kunnen terughoudend zijn om gezondheidsproblemen te melden uit angst dat deze hen zullen tegenhouden om een hormoonbehandeling te kunnen starten. Hulpverleners dienen patiënten gerust te stellen dat er een holistische benadering gehanteerd wordt die al hun gezondheidsnoden in acht neemt, inclusief transgenderzorg.
Bij personen met verhoogd cardiovasculair risicoprofiel of gekende cardiovasculaire ziekte wordt aangeraden om transdermale oestrogeentherapie te gebruiken8 . Het wordt afgeraden om ethinyl estradiol te gebruiken als oestrogeenbehandeling9 . De toediening via de huid geeft veel minder effect op de stolling.
Risico's voor trans personen met testosteron behandeling
In tegenstelling tot trans personen die een behandeling met oestrogenen en antiandrogenen volgen, tonen de meeste studies dat personen met een testosteron behandeling een lager of gelijk risico hebben op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit.
Wel moet opgemerkt worden dat de studies bij personen met een testosteron behandeling werden uitgevoerd op kleinere groepen en dat deze personen in de studies doorgaans jonger waren dan de studies bij personen die een oestrogeen behandeling volgen. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor een verhoging in cardiovasculaire negatieve uitkomsten op korte en middellange termijn bij trans personen die testosteron nemen10 11 .
Bronnen
- 1 Gooren, L. J., & T’Sjoen, G. (2018). Endocrine treatment of aging transgender people. Reviews in Endocrine & Metabolic Disorders, 19(3), 253-262.
- 2 Hembree, W. C., Cohen-Kettenis, P. T., Gooren, L., Hannema, S. E., Meyer, W. J., Murad, M. H., Rosenthal, S. M., Safer, J. D., Tangpricha, V. & T'Sjoen, G. G. (2017). Endocrine Treatment of Gender-Dysphoric/Gender-Incongruent Persons: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline. The Journal of clinical endocrinology and metabolism, 102(11), 3869–3903.
- 3 Asscheman, H., Gooren, L.J. & Eklund, P.L. (1989). Mortality and morbidity in transsexual patients with cross-gender hormone treatment. Metabolism, 38(9), 869-873.
- 4 Van Kesteren, P.J., Asscheman, H., Megens, J.A. & Gooren L.J. (1997). Mortality and morbidity in transsexual subjects treated with cross-sex hormones. Clin Endocrinol 47(3), 337-342.
- 5 Wierckx, K., Elaut, E., Declerq, E., Heylens, G., De Cuypere, G., Kaufman J.M. & T’Sjoen G. (2013). Prevalence of cardiovascular disease and cancer during cross-sex hormone therapy in a large cohort of trans persons: a case control study. Eur J Endocrinol, 169(4), 471-478.
- 6 Asscheman, H., Giltay, E.J., Megens, J.A., de Ronde, W.P., van Trotsenburg, M.A. & Gooren, L.J. (2011). A long-term follow-up study of mortality in transsexuals receiving treatment with cross-sex hormones. Eur J Endocrinol, 164(4), 635-642.
- 7 Dhejne, C., Lichtenstein, P., Boman, M., Johansson, A., Langström, N. & Landén, M. (2011) Long-term follow-up of transsexuals’ persons undegoing sex reassignment surgery: cohort study in Sweden. PLoS One, 6(2), e16885.
- 8 Van Kesteren, P.J., Asscheman, H., Megens, J.A. & Gooren L.J. (1997). Mortality and morbidity in transsexual subjects treated with cross-sex hormones. Clin Endocrinol 47(3), 337-342.
- 9 Asscheman, H., Giltay, E.J., Megens, J.A., de Ronde, W.P., van Trotsenburg, M.A. & Gooren, L.J. (2011). A long-term follow-up study of mortality in transsexuals receiving treatment with cross-sex hormones. Eur J Endocrinol, 164(4), 635-642.
- 10 Gooren, L. J., & T’Sjoen, G. (2018). Endocrine treatment of aging transgender people. Reviews in Endocrine & Metabolic Disorders, 19(3), 253-262.
- 11 Maraka, S., Singh Ospina, N., Rodriguez-Gutierrez, R., Davidge-Pitts, C. J., Nippoldt, T. B., Prokop, L. J. & Murad, M. H. (2017). Sex Steroids and Cardiovascular Outcomes in Transgender Individuals: A Systematic Review and Meta-Analysis. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 102(11), 3914-3923.
Is deze pagina duidelijk?
Laatst nagekeken op: .