Hoe vertellen op het werk?

Coming-out tijdens het solliciteren

Mogelijks ervaar je uitdagingen bij het solliciteren. Voorbeelden hiervan zijn:

• De gegevens op je identiteitskaart en studiebewijs kloppen niet met wie je bent en hoe je wenst aangesproken te worden;
• De vacature vermeldt dat ze een M of V zoeken die (...) maar je bent non-binair;
• Je bent bang voor discriminatie en vooroordelen en ziet je kansen op de job slinken;
• Je wil met een nieuwe lei starten en je bent bang dat je transitie verleden toch ergens ter sprake zal komen;
• Je hebt consulten of/en operaties gepland staan en je beseft dat dit niet aantrekkelijk is voor een werkgever;
• Je weet niet hoe je dit onderwerp moet bespreken met iemand die je niet goed kent.

Het is belangrijk te weten dat er geen enkele wettelijke verplichting is om je genderidentiteit en/of transitie (verleden) kenbaar te maken in een CV of tijdens een sollicitatiegesprek. Indien je voornaam nog niet gewijzigd is, kan je er voor kiezen om zowel de nieuwe (nog niet officiële) naam als (eventueel tussen haakjes) de oude naam te vermelden. Een contract moet echter wel met de officiële identiteitsgegevens worden opgesteld en getekend. Dat zorgt mogelijks voor een ongewenste outing bij je werkgever. Dit betekent echter niet dat je werkgever zonder jouw toestemming alle collega's op de hoogte mag brengen hierover.

Als je aan het begin van een transitie staat of op het moment van solliciteren in transitie bent, wordt aangeraden om hierover eerlijk en transparant te communiceren tijdens een sollicitatiegesprek. Je kiest echter zelf of en hoe je dit wil vertellen. Je bent niet verplicht om te antwoorden op vragen over je transitie (verleden) en operaties, consulten,... in kader van transgenderzorg. Uiteraard is het wel fijn als je dit - eenmaal aan het werk - vroeg genoeg aankondigt, zodat je werkgever op zoek kan gaan naar vervanging of oplossingen. Misschien is het wel mogelijk om dienstvrijstelling te krijgen? Informeer hier gerust naar. 

Vaak moet je een studiebewijs voorleggen tijdens het solliciteren. Na de officiële wijziging van geslachtsregistratie en/of voornaam kan je een nieuw studiebewijs aanvragen, wat voorkomt dat een werkgever je oude naam en geslachtsregistratie te zien krijgt. Je kan je gendervariante gevoelens of genderidentiteit altijd zelf aanbrengen om bepaalde sprongen in de carrière uit te leggen, of omdat je juridische status (nog) niet overeenkomt met hoe je je zelf presenteert.

Een zelfgekozen bekendmaking is geen geldige reden om een kandidaat niet aan te werven en zou als discriminatie op basis van genderidentiteit of -expressie kunnen beschouwd worden. Echter is dit vrij moeilijk te bewijzen omdat er vaak nog andere factoren bepalen of je de job al dan niet krijgt. Houd vast aan het idee dat je een veilige en ondersteunende werkomgeving verdient en speel je kwaliteiten uit. Zie een sollicitatie ook als een startpunt. Een nieuw begin en nieuwe kans om te leven als je authentieke zelf in een werkomgeving waar men je nog niet kent. 

Wil je graag weten hoe LGBTI+ vriendelijk de werkomgeving is? Pols dan even naar hun diversiteitsbeleid of vraag aan andere werknemers hoe ze de werksfeer en het eventuele contact met klanten ervaren. 

Coming-out tijdens tewerkstelling

Vertellen over je transitie (verleden) of genderzoektocht op het werk kan uitdagend zijn. Sociale contexten, zoals de werkvloer, kunnen namelijk vrij cis –en heteronormatief zijn. De verwachtingen die we op mensen projecteren en de vooroordelen ten aanzien van trans personen, maken het niet makkelijk om een coming-out te doen op het werk. Het is echter wel belangrijk om jezelf te kunnen zijn, ook op het werk. Dit heeft namelijk invloed op de werktevredenheid, de motivatie om door te groeien en op werkgerelateerde stress. In die zin is het belangrijk erover te waken dat je je goed voelt op het werk; je bent tenslotte heel wat uren in het bijzijn van collega’s.

Een vertrouwensfiguur, HR-medewerker of werkgever vooraf inlichten, kan helpen bij het informeren van collega’s. Je kan er ook voor kiezen om eerst een goede collega in vertrouwen te nemen. Houd er wel rekening mee dat een collega in vergelijking tot bijvoorbeeld een vertrouwensfiguur niet of in mindere mate vast hangt aan beroepsgeheim. Het is de taak van een vertrouwensfiguur of HR-medewerker om het welzijn van alle werknemers te beschermen. Vraag dus gerust ondersteuning aan hen voor praktische en emotionele zaken. De steun van je werkgever is erg belangrijk, omdat deze het rechtstreeks voor jou en een gendervriendelijke werkcultuur kan opnemen. In die zin kan overleg met de directie een stok achter de deur zijn.

Samen met een vertrouwensfiguur op het werk (en een psycholoog) kan je een plan van aanpak opstellen:

• Aan wie wil ik het vertellen? Alle collega's of een selectieve groep? Klanten? Patiënten/cliënten/...? Zakenpartners? Leveranciers? ...
• Wanneer en hoe vertel ik het aan deze groep mensen?
• Maak ik er een officieel moment van of vertel ik erover wanneer het ter sprake komt?
• Vertel ik het zelf of vraag ik ondersteuning van de werkgever?
• Licht ik iedereen op dezelfde manier en op hetzelfde moment in of kies ik voor een gespreide coming-out en verschillende mediums?
• Hoe informeer ik 'moeilijke' doelgroepen zoals kinderen, mensen met een beperking, laaggeschoolden, ouderen, patiënten,... en wat verwacht ik van mijn collega's op dat vlak?
• Kies ik voor een mail, brief, bericht, groepsgesprek, individuele gesprekken,...? 
• Wat deel ik over mezelf?
• Wil ik elke vraag beantwoorden of verwijs ik mensen door naar het TIP, werkgever, HR-medewerker, brochures,...? Waar kunnen collega's terecht met vragen of bedenkingen?
• Hoe ga ik om met negatieve of teleurstellende reacties? 
• Hoe ga ik om met ongepaste nieuwsgierigheid?
• Deel ik al mijn eventuele nieuwe naam en voornaamwoorden?
• Waar kan ik terecht bij pesterijen of schending van privacy door collega's of andere betrokkenen?
• Wat met kleed- en doucheruimtes, toiletten en werkkledij?
• Hoe neem ik de telefoon op?
• Wanneer en hoe zet ik stappen in het in overeenstemming brengen van mijn genderidentiteit en mijn genderexpressie op het werk? 
• Zijn er bepaalde operaties of consulten gepland die effect hebben op de werking en collega's? wat zijn de te verwachten afwezigheden?
• Hoe ga ik om met misgendering?
• helpt het jou om een periode van thuis uit te werken?
• Wil ik in de huidige functie/op de huidige dienst blijven werken?
• Welke aanpassingen zijn nodig in de systemen of databanken?
• Is er behoefte aan uitleg of vorming door een onafhankelijke instantie?

het helpt om voordien je gedachten en gevoelens uit te schrijven op papier of/en te bespreken met iemand die je vertrouwt. Bij een eigenlijke coming-out kan het fijn zijn dat je werkgever of HR-medewerker present of in CC. staan. Dat geeft alvast de boodschap aan collega's dat de werkgever achter jou coming-out staat. Denk ook al even na over een nieuwe badge, e-mailadres, visitekaartje,... Vraag ook zeker na of/en hoe een eventuele ziekte- of hospitalisatieverzekering van het werk tussenkomt in kosten gelinkt aan transgenderzorg. 

Weet dat een eerste reactie geen blijvende reactie hoeft te zijn en dat mensen vaak aanpassingstijd nodig hebben. De meeste mensen evolueren in hun reactie, zeker als ze er van dichtbij mee geconfronteerd worden. Tracht je assertief en zelfzeker op te stellen en vertel hen hoe belangrijk dit voor je is en wat hun ondersteuning voor jou zou betekenen. Hoe rustiger je zelf bent en hoe minder problematiserend je het zelf voorstelt, hoe meer kans dat anderen jouw voorbeeld volgen. In de brochure Transgender op het werkExterne linkPDF zijn verschillende getuigenissen terug te vinden. 

Ervaar je toch discriminatie, ongepaste grapjes of pesterijen? Raadpleeg dan zeker de coming-out gids, transbeleid, anti-discriminatiebeleid, diversiteitsbeleid van je organisatie (als die al bestaat). Het helpt om hiernaar te kunnen refereren. Speel kort op de bal en tracht roddels de kop in te drukken door de regie in eigen handen te houden. Hoe meer verwarring en gebrek aan communicatie, hoe meer kans op roddels en verspreiding van desinformatie. 

Vorming van collega's moet op twee niveaus gebeuren: enerzijds is er nood aan algemene informatie over het transgenderthema, en anderzijds is individuele informatie nodig om jouw situatie beter te begrijpen. Deze informatie dient echter rekening te houden met jouw privacy: meer zeggen dan nodig is, hoeft zeer zeker niet. Misschien voelt het voor jou veiliger aan wanneer je even van thuis uit kan werken of een korte werkonderbreking inlast vooraleer je opnieuw gaat werken in je 'nieuwe' genderrol.