Nederlands onderzoek toont aan: sterfterisico bij transgender personen tweemaal zo hoog dan bij cisgender personen

Transgender personen hebben twee keer zoveel kans om te sterven in vergelijking met cisgender personen, zo blijkt uit een grootschalig Nederlands onderzoek. De bevindingen, gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet Diabetes & EndocrinologyExterne link, tonen aan dat het verhoogde sterfterisico onder transgender personen tussen 1972 en 2018 niet is afgenomen. De onderzoekers benadrukken dat er dringend actie moet ondernomen worden om deze langdurige en aanzienlijke gezondheidsverschillen aan te pakken en sociale acceptatie en (medische) zorg voor transgender personen te verbeteren.

De Nederlandse studie onderzocht de trends in overlijdens gedurende vijf decennia bij 4.568 volwassen transgender personen, waarvan 2.927 trans vrouwen en 1.641 trans mannen, die tussen 1972 en 2018 het genderteam van het Amsterdams Universitair Medisch Centrum (UMC) bezochten en een genderbevestigende hormoonbehandeling kregen. Uit de resultaten blijkt dat 317 (10.8) trans vrouwen en 44 (2.7) trans mannen overleden waren tijdens de follow-up, wat een totale mortaliteit weergeeft van 628 sterfgevallen per 100.000 mensen per jaar.

Bij trans vrouwen is het sterfterisico bijna twee keer zo hoog als bij cisgender mannen en bijna drie keer zo groot als bij cisgender vrouwen (ratio’s van respectievelijk 1.8 en 2.8). Het sterfterisico bij trans mannen was vergelijkbaar met dat van cisgender mannen (1.1 ratio), maar bijna dubbel zo hoog als bij cisgender vrouwen (1.6 ratio). Ook nam het sterfterisico bij transgender personen niet af gedurende de vijf decennia die in de analyse zijn opgenomen.

Naast het aantal overlijdens werd voor de periode van 1996 tot 2018 ook gekeken naar de doodsoorzaken (gegevens van vóór 1996 zijn niet beschikbaar). Deze analyse toont aan dat het verhoogde sterfterisico bij trans personen niet gerelateerd is aan de hormoonbehandeling, maar eerder samenhangt met leefstijl en welzijn. Zo worden overlijdens bij trans vrouwen voornamelijk veroorzaakt door hart- en vaatziekten, longkanker, hiv-gerelateerde infecties en zelfdoding. Bij trans mannen gaat het vaker om een niet-natuurlijke dood, waaronder zelfdoding, dood door geweld en ongelukken.

Opvallend is dat de meeste sterftegevallen als gevolg van hiv-gerelateerde infectie in deze studie zich voordeden in de eerste decennia van het onderzoek, wat wijst op een effect van de verbeterde hiv-behandeling in de voorbije jaren. Bovendien zagen de onderzoekers dat de meeste zelfdodingen ook in de eerste decennia voorkwamen. Dit kan te wijten zijn aan het toenemende bewustzijn bij zorgverleners over het zelfdodingsrisico bij transgender personen en verbeterde preventiestrategieën. Verder is het mogelijk dat een vermindering van psychologische nood bij transgender personen hebben bijgedragen aan het gedeelde aantal suïcides in de afgelopen jaren, evenals de toegenomen beschikbaarheid en toegankelijkheid van (medische) transgenderzorg.

Op basis van de onderzoeksresultaten vragen de onderzoekers meer aandacht voor de leefstijl en welzijn van transgender personen. Hierbij gelden toenemende sociale acceptatie, monitoring en behandeling van hart- en vaatziekten, hiv en tabaksgebruik als belangrijke factoren die kunnen bijdragen aan het verlagen van het sterfterisico onder transgender personen, aldus prof. dr. Martin den Heijer (hoofdauteur).