België vijfde plaats in Trans Rights Map 2024

Deze week bracht TGEU, de Europese transgender koepelorganisatie, hun Trans Rights Map  2024 uit. Deze kaart biedt een overzicht van de trans rechten in 49 Europese landen en 5 landen in Centraal-Azië.

Aan elk land wordt een score toegeschreven op 32. Die 32 slaat op indicatoren die betrekking hebben op juridische gendererkenning, asiel, haatspraak en geweld, non-discriminatiewetgeving en familiale zaken.

België op vijfde plaats

België haalt 24.5 op 32 en neemt daarmee de vijfde plek in na Ijsland (30), Malta (27.5), Luxemburg en Noorwegen (26) en Denemarken (25).

In België verliezen we vooral punten omwille van de leeftijdsgrens voor de wijziging van de geslachtsregistratie en/of voornaam en het gebrek aan erkenning voor non-binaire personen via een inclusieve genderregistratie. Nochtans werd een deel van de transwet nietig verklaard door het Grondwettelijk Hof. Het Transgender Infopunt hoopt dat onze beleidsmedewerkers snel met een oplossing komen. 

Bekijk hier de Trans Rights Map en index.

Indicatoren 

Wettelijke gendererkenning

40 van de 54 landen in Europa en Centraal-Azië hebben wettelijke of administratieve maatregelen getroffen die wettelijke gendererkenning beschikbaar maken voor transgender personen (2023: 41). Eén land in Centraal-Azië (Kazachstan) biedt momenteel wettelijke gendererkenning. Van de 40 landen die wettelijke gendererkenning aanbieden:

  • 37 zijn lid van de Raad van Europa
  • 25 zijn EU-lidstaten
  • 26 daarvan vereisen een diagnose op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg (2023: 28 van 41)
  • 12 eisen steriliteit (2023: 13 van 41)
  • 18 vereisen nog steeds een echtscheiding (2023: 21 van de 41)
  • 18 hebben een wettelijke gendererkenning procedure voor minderjarigen (2023: 16 van 41). Hiervan bieden er 8 minderjarigen toegang tot wettelijke gendererkenning zonder enige leeftijdsgrens (2023: 8 van de 16)
  • Elf landen baseren wettelijke gendererkenning procedures op de zelfbeschikking van de persoon (2023: 11)
  • Drie landen verbieden wettelijke gendererkenning

Asiel

27 van de 54 onderzochte landen bieden expliciete internationale bescherming op grond van genderidentiteit (2023: 27).

Haatspraak en geweld

24 landen hebben wetten die haatmisdrijven tegen transgender personen verbieden (2023: 22). Hiervan zijn er 14 EU-lidstaten. 19 landen hebben wetten die haatzaaiende uitlatingen tegen transgender personen verbieden (2023: 19). Vijf landen hebben andere positieve maatregelen getroffen die gericht zijn op het bestrijden van haatzaaiende uitlatingen en misdaden tegen transgender personen (2023: 6).

Gezondheid / zorg

Ijsland en Malta zijn de enige twee landen die werken volgens een depathologiseringsprincipe (2023: 1). Dit betekent dat je in alle andere landen nog steeds een verwijsbrief of verklaring van een arts of psychisch hulpverlener nodig hebt om toegang tot medische zorg te krijgen. 

10 landen verbieden conversie praktijken (2023: 5). Ook in België is dat het geval. 

Familie

6 landen erkennen de genderidentiteit van trans ouders binnen binaire opties (2023: 6). Malta en Ijsland erkennen ook non-binaire ouders. 

Anti-discriminatie

  • 35 landen verbieden discriminatie op de arbeidsmarkt op grond van genderidentiteit (2023: 35)
  • 28 landen verbieden discriminatie op gezondheidsgebied op grond van genderidentiteit (2023: 27) 
  • 31 van de beoordeelde landen beschermen tegen discriminatie in het onderwijs op basis van genderidentiteit (2023: 30)
  • 30 landen beschermen transgender personen tegen discriminatie bij de toegang tot goederen en diensten (2023: 30)
  • 25 landen verbieden discriminatie op het gebied van huisvesting op basis van genderidentiteit (2023: 24)
  • 31 landen hebben een mandaat voor een Equality Body (2023: 32)
  • 10 landen hebben een actieplan voor gelijkheid opgesteld (2023: 12), waarbij twee landen nieuwe actieplannen aannemen en vier landen hun actieplan laten aflopen
  • 17 landen bieden non-discriminatiebescherming op grond van genderexpressie (2023: 17)