België derde plaats in Rainbow Index 2024

Rainbow Map 2024

Zoals elk jaar brengt ILGA-EuropeExterne link, de leidende Europese LGBTI+ koepelorganisatie een Rainbow MapExterne link uit.

Wat is de Rainbow Map?

De Rainbow Map is een overzicht waarin 49 Europese landen gerangschikt worden op basis van wetgevende ontwikkelingen op het gebied van LGBTI+ mensenrechten. 

Om de ranking te creëren, beoordeelt ILGA-Europe de wetten en het beleid in 49 landen aan de hand van 75 criteria, verdeeld over zeven thema's: gelijkheid en non-discriminatie; gezin; haatmisdrijven en -spraak; wettelijke gendererkenning; lichamelijke integriteit van intersekse personen; ruimte voor het maatschappelijk middenveld; en asiel.

Rainbow map: Europese verkiezingen en IDAHOT

De Rainbow Map 2024 komt uit een dag na de publicatie van het rapport van de Europese Unie voor Grondrechten (FRA) over LGBTI+ personen, waarin meer dan twee derde van de respondenten melding maakte van haatuitingen en een significante toename van geweld sinds de vorige enquête in 2019. 

Het Transgender Infopunt (TIP) deelt de Rainbow Map naar aanleiding van IDAHOT, de internationale dag tegen LGBTI+ fobie, op 17 mei om aan te tonen dat er binnen Europa en daarbuiten nog veel werk aan de winkel is. Het TIP zet zich als lokaal meldpunt voor transfobie en partnerorganisatie van Gelijke Kansen Vlaanderen in om LGBTI+ inclusie te bevorderen. 

Europa staat voor een reeks verkiezingen, waaronder de EU-verkiezingen volgende maand. De Rainbow Map 2024 laat zien dat, hoewel autoritaire extreemrechtse leiders in Europa LGBTI+ personen als zondebok gebruiken om hun electoraat te mobiliseren, andere landen juist stappen nemen om de mensenrechten van LGBTI+ personen te beschermen. 

Sommige landen gaan erop achteruit, andere gaan erop vooruit

In een periode waarin sommige Italiaanse regio's ouderlijke rechten van holebi-paren intrekken en waar er pogingen worden gedaan om de toegang tot trans specifieke gezondheidszorg te beperken in landen als Slovenië, Kroatië, Frankrijk en het VK, en waar Rusland de ‘internationale LGBTI-beweging’ bestempelt als een ‘extremistische organisatie’, benadrukken de bevindingen van de Rainbow Map het belang van wettelijke bescherming om fundamentele rechten te waarborgen.

Gelukkig zijn er ook landen die zich politiek willen inspannen voor betere LGBTI+ rechten. Landen zoals Duitsland, IJsland, Estland, Liechtenstein en Griekenland maakten grote sprongen in de Rainbow Map-ranking. Zowel Estland als Griekenland wijzigden hun wetten om holebi-paren te laten trouwen en kinderen te adopteren, terwijl Griekenland ook de hiaten in hun antidiscriminatiewetgeving opvulde om LGBTI-mensen volledig te beschermen. Liechtenstein breidde de adoptierechten uit naar holebi-paren.

Bovendien werken landen aan maatregelen om misdaden met een anti-LGBTI-motief aan te pakken. Duitsland, dat dit jaar de grootste sprong maakte in de ranking, verbood haatmisdaden op basis van seksuele oriëntatie, genderidentiteit en geslachtskenmerken. Andere landen die wetten tegen haatmisdaden hebben ingevoerd zijn onder andere Bulgarije, IJsland en Slovenië. België, Cyprus, IJsland, Noorwegen en Portugal.

Sommige landen, zoals Italië, dat twee plaatsen zakte in de ranking vanwege het uitblijven van wettelijke bescherming, illustreren wat er kan gebeuren als er geen wetten zijn om LGBTI-rechten te beschermen en extreemrechtse regeringen aan de macht komen. Turkije en Georgië, kandidaat-lidstaten, zijn actief bezig met het aantasten van mensenrechten en fundamentele vrijheden, waaronder pogingen om nieuwe wetten aan te nemen die specifiek gericht zijn tegen LGBTI-mensen.

Hoogste scores

1. Malta (88%)
2. Ijsland (83%)
3. België (78%)

Voor het negende opeenvolgende jaar staat Malta op de eerste plaats van de Rainbow Map. IJsland sprong naar de tweede plaats met een stijging van drie plaatsen als gevolg van nieuwe wetgeving die conversietherapieën verbiedt en ervoor zorgt dat trans-specifieke gezondheidszorg gebaseerd is op depathologisering. België verbood ook conversietherapieën en staat nu op de derde plaats in de ranking. Vorig jaar stonden we met België op plaats twee.

Duitsland, IJsland, Estland, Liechtenstein en Griekenland zijn de landen met de grootste stijgingen in scores. Duitsland verbood haatmisdaden op basis van seksuele oriëntatie, genderidentiteit en geslachtskenmerken. Zowel Estland als Griekenland wijzigden hun wetten om holebi-paren te laten trouwen en kinderen te adopteren, terwijl Griekenland ook de hiaten in hun antidiscriminatiewetgeving opvulde om LGBTI-mensen volledig te beschermen. Liechtenstein breidde de adoptierechten uit naar holebi-paren.

Laagste scores

1. Rusland (2%)
2. Azerbeidzjan (2%)
3. Turkije (5%)

Rusland verloor 7 punten en zakte 3 plaatsen door de federale wetgeving die legale gendererkenning en trans-specifieke gezondheidszorg verbiedt. Polen staat nog steeds onderaan de EU-ranking met 18% punten, gevolgd door Roemenië (19%) en Bulgarije (23%). In veel landen zijn de wetgevende processen voor nieuwe procedures voor wettelijke gendererkenning dit jaar vertraagd.