Overzicht zorgtraject volwassenen

Hoe kan een zorgtraject eruit zien?

In de zorgbrochure vind je een overzicht van hoe je een zorgtraject kan opstarten in Vlaanderen en welke types zorg er bestaan. Samengevat zijn er in België drie opties om een transitie of zorgtraject op te starten: 

1. Zich aanmelden bij een multidisciplinair genderteam, verbonden aan een ziekenhuis (zie Genderteams in Vlaanderen);
2. Een eigen traject uitstippelen via individuele zorgverleners van op onze zorgkaart. 
3. Een combinatie van 1. en 2.

Elk zorgtraject start met oriënterende gesprekken bij een psychische hulpverlener. Lees verder op de pagina 'gespreksbegeleiding bij volwassenen'. 

Zorgtraject en (de)transitie

Een zorgtraject in het kader van een gendertransitie kan uit verschillende stappen bestaan: sociale veranderingen, juridische aanpassingen, medische zorg, ... Op de pagina 'wat betekent transitie?' lees je meer over de verschillende mogelijke stappen in een transitieproces. Op de pagina 'wat betekent detransitie?' lees je meer over de verschillende aspecten van re-/detransitie. 

Om te starten met een medische transitie, zoals hormonale therapie of operatie(s), is er een verwijsbrief nodig van een psychische hulpverlener. Zonder verwijsbrief zal een endocrinoloog en chirurg geen medische zorg opstarten. Echter wil/kan niet elke psychische hulpverlener een verwijsbrief opstellen. Op onze zorgkaart vermelden we welke hulpverleners een verwijsbrief opstellen en welke niet (filter 'verwijsbrief'), alsook welke hulpverlener deel uitmaakt van een multidisciplinair genderteam.

Types zorg

Er bestaan verschillende types zorg om je lichaamskenmerken en uiterlijk meer in overeenstemming te brengen met je genderidentiteit. De verzamelterm voor deze types zorg is ‘transgenderzorg’, ook wel "gender-affirming care" (genderbevestigende zorg) genoemd.

Transgenderzorg hanteert een holistische benadering om ervoor te zorgen dat aan de mentale en fysieke behoeften van een persoon met betrekking tot diens genderidentiteit en -expressie wordt voldaan. 

De verschillende medische opties in transgenderzorg zijn:

• Fertiliteitspreservatie van zaadcellen of eicellen
• Logopedie en stemtraining
• Ontharing van plaatsen op het lichaam
• Hormonale therapie
• Chirurgie aan de borststreek: borstverwijdering, borstvergroting, borstverkleining
• Chirurgie aan de genitale zone: constructie vagina/vulva, constructie penis (falloplastie) en constructie micropenis (metadoioplastie) 
• Gonadale chirurgie: teelbalverwijdering, baarmoeder- en eierstokverwijdering
• Gelaatchirurgie
• Stemchirurgie

Voorwaarden per medische optie kan je nalezen op de specifieke pagina. Kostprijzen kan je raadplegen via de pagina 'kostprijs'.

Zorgpad

Het zorgpad is een schematisch overzicht van mogelijke medische stappen in een transitieproces. Het omschrijft verschillende opties, met welke voorbereiding en nazorg men rekening moet houden, welke disciplines hierbij belangrijk zijn, hoe en wanneer er best kan doorgestuurd worden, ...

De informatie, timing en voorwaarden zoals in dit zorgpad kort worden geschetst, zijn gebaseerd op de Standards of Care (SOC8)Externe link van de World Professional Association of Transgender HealthExterne linkExterne link.

• Download hier het zorgpadPDF (Nederlands).

Zorgtraject bij een multidisciplinair genderteam: voor- en nadelen

Voordelen

• Je kan je aanmelden bij een genderteam naar keuze (zie overzicht Genderteams in Vlaanderen);
• Verschillende stappen in een transitie (psychische begeleiding, hormonen, chirurgie, logopedie, ...) kunnen plaatsvinden binnen dit team;
• Er vindt multidisciplinair overleg plaats tussen psychosociale hulpverleners en artsen;
• Er is mogelijks een terugbetaling van consultaties bij de psycholoog en sociaal werker d.m.v. conventie transgenderzorg (momenteel enkel bij UZ Gent en CHU Luik).

Nadelen

• Lange(re) wachttijden.

Het zorgtraject zelf uitstippelen: voor- en nadelen

Voordelen

• Je kan je aanmelden bij een psycholoog, seksuoloog of psychotherapeut van op de zorgkaart (filter op ‘volwassenen’ en type zorg 'psychische begeleiding');
• Indien verdere stappen een evidentie lijken, schrijven sommige psychotherapeuten een verwijsbrief voor een endocrinoloog of chirurg (filter op 'verwijsbrief' ja/nee).
• Korte(re) wachttijden.

Nadelen

• Vraagt meer eigen planning en coördinatie: individuele zorgverleners werken meestal onafhankelijk van elkaar op verschillende locaties; 
• Geen structureel multidisciplinair overleg (wel doorverwijzing mogelijk);
• Geen terugbetaling d.m.v. de conventie transgenderzorg: je betaalt het normale tarief voor een consult.