In de geschiedenis zijn verschillende voorbeelden van genders die niet (louter) man of vrouw zijn te vinden, op verschillende plaatsen en in verschillende tijden. De genderbinariteit die hier en nu heerst, is slechts één mogelijk perspectief, en we kunnen een hele diversiteit aan variaties aan genders terugvinden.

Hijra

Een bekend voorbeeld hiervan zijn de Hijra in India. De Hijra staat op de intersectie tussen klasse, cultuur, geloof en gender. Bij de Hijra gaat het vaak over intersekse personen of personen wiens toegewezen geslacht bij geboorte man is, maar die zich niet of weinig identificeren met mannelijkheid. Vele Hijra ondergaan een operatie om de penis en/of teelballen te verwijderen, maar kiezen er niet voor om een vaginale reconstructie te doen1 .

Two-Spirit

Een ander bekend voorbeeld zijn de Two-Spirit uit de inheemse Noord-Amerikaanse bevolking. Rituelen kenden two-spirit personen hun genderstatus toe en liet hen toe om verschillende kleding te dragen, in verschillende sociale activiteiten deel te nemen,… Er was sprake van rituelen bij de geboorte waarbij een penis werd overgoten met koud water om groei tegen te gaan en werd een stuk fruit op de vulva gewreven zodat die groter zou worden, omdat genitalieën als iets neutraal werden gezien, en niet als een indicator van gender2 . Sommigen waren ervan overtuigd dat individuen twee identiteiten kunnen bezitten die op verschillende momenten tot uiting kunnen komen. Er waren als het ware vier genders: man, vrouw, mannelijk en vrouwelijk. Deze benamingen komen echter vanuit een huidig Westers kader en in de praktijk waren de verschillende gendercategorieën niet zo sterk afgebakend3 .

Machi

Ook de Machi uit Zuid-Amerika genieten een rituele status in de maatschappij, waarbij ze tijdens rituelen verschuiven tussen mannelijke en vrouwelijke identiteiten of een combinatie van de twee4 . Hun identiteitsvorming hangt sterk af van de context en is veranderlijk.

Molies, femminielli,... in het westen

Vaak denkt men dat het enkel niet-Westerse samenlevingen zijn die niet-binaire concepten van gender hanteerden, echter vinden we dit ook binnen de geschiedenis van Westerse samenlevingen terug. In de 18e eeuw was er in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld sprake van “molies”, en subcultuur binnen de homoseksuele gemeenschap van mannen die vrouwelijke namen en titels overnamen. In Italië bestonden de “femminielli”, personen wiens toegewezen geslacht bij geboorte man is, maar geassocieerd worden met vrouwelijkheid en vrouwelijk gegenderde rituelen uitvoerden5 . In Albanië was er sprake van personen wiens toegewezen geslacht bij geboorte vrouw was, maar zichzelf na socialisatie als vrouw herconstrueert als sociale man6 . Enkele filosofen en vroege Christelijke leiders promootten zelfs androgynie als het ideale doel van een mens7 .

Hieruit kunnen we concluderen dat gender niet altijd en overal een sterk binair opgedeeld concept is, waarbij er vaak wat speling en verschillende uitingen van je identiteit mogelijk zijn en waren. Gender, en hoe gender begrepen wordt, is dus sterk afhankelijk van de tijd en context waarin je leeft. Ook mogen we er niet van uit gaan dat gender die niet enkel man of vrouw zijn ook geen typisch niet-Westers concept is, ook hier kwamen variaties in gender voor. Echter kunnen we wel stellen dat de Westerse kolonisatie veel van deze praktijken heeft onderdrukt. onder internationale trans gemeenschap vind je nog meer gemeenschappen en organisaties terug actief over de hele wereld.

Laatst nagekeken op: .