De eigen school (trans leerling)

Een coming-out doen op school kan uitdagend zijn. Je doet er goed aan om eerst een steunfiguur, zoals bijvoorbeeld een zorgleerkracht, te vertellen over je gendervariante gevoelens, genderidentiteit of/en transitiewens. Dit kan evengoed iemand van buiten de school zijn met beroepsgeheim, zoals een CLB-medewerker. Samen met deze persoon (en je ouders) kan je een coming-out voor de klas voorbereiden. 

Er zijn verschillende manieren om je tegenover je klasgenoten te outen:

  • Powerpoint presentatie
  • Filmpje, lied of audio bericht
  • Brief
  • geboortekaartje of knutselwerk
  • ...

Hieronder kan je zien hoe Ivan zijn klasgenoten vertelde over zijn nieuwe naam en voornaamwoorden. 

De coming-out hoeft niet per se één groot moment te zijn. Je kan er ook voor kiezen om stapsgewijs een aantal vrienden of klasgenoten in vertrouwen te nemen. Je kiest zelf wie, hoe en wanneer je hierover vertelt. Jouw eigen klas en klastitularis is in principe voldoende. Het kan wel nuttig zijn om ook een mailtje te sturen naar al je andere leerkrachten zodat zij gelijktijdig op de hoogte zijn. 

Tracht zeker een steunfiguur te zoeken binnen de school. Let op: in een schoolse context is het belangrijk te weten dat een leerkracht geen wettelijk beroepsgeheim heeft. Leerkrachten hebben een ethische discretieplicht, maar soms zijn leerkrachten verplicht om bepaalde informatie te delen. Wil je absolute discretie? Bespreek het dan eerst met een CLB-medewerker of/en psycholoog. 

Hogeschool/universiteit

Het is quasi onmogelijk om iedereen binnen de hogeschool of universiteit in te lichten. Het is vaak ook niet wenselijk of relevant. Je stelt best een mail op wanneer je een grote groep medestudenten en docenten gelijktijdig wil bereiken. Weet dat je steeds beroep kunt doen op het ondersteuningsteam van jouw onderwijsinstelling en kan vragen naar een steunfiguur. 

Wil je een coming-out doen op je stageplek of studentenjob? Je kan tips en info vinden op de pagina ‘vertellen op het werk’. Stages en vakantiejobs vallen immers onder de arbeidswetgeving, waardoor diezelfde regeling van toepassing is. Omdat het een kortdurend traject is, maak je best de afweging of en wat je wil vertellen. Het kan zeker zinvol zijn om er iets over te delen, zodat ongemakkelijke situaties zoals misgendering op die manier vermeden worden. 

Jong kind

Bij jonge kinderen is het aangeraden om als ouder je kind hierin te ondersteunen. Neem contact op met de (zorg)leerkracht en de directie van de school. Ook het CLB kan betrokken worden. Zij kunnen meewerken aan een genderinclusief schoolklimaat en het welzijn en schools functioneren van jouw kind opvolgen. De directie inlichten is bovendien een stok achter de deur bij eventuele roddels. Scholen zijn immers verplicht om iedere leerling te beschermen tegen pesterijen en discriminatie omwille van een VN-verdrag. Houdt een school zich hier niet aan, dan kan je klacht indienen.

Je hoeft een kleuter of kind in de lagere school geen coming-out te laten doen. Daar is het nog erg vroeg voor en jouw kind is nog in volle ontwikkeling. Het kan m.a.w. nog elke kant op. Laat je kind zich nog niet zozeer uitspreken over identiteit, maar wel over voorkeuren. Spreek in de kleuterklas nog niet over 'transgender zijn' (identiteit). Jullie kunnen bijvoorbeeld wel vertellen aan de andere klasgenootjes dat jouw kind de haren laat groeien omdat hij dat mooier vindt, danst omdat hij dat leuk vindt etc. De leerkracht kan jullie hierin ondersteunen en het onderwerp breder trekken naar de hele klasgroep: iedereen mag de haren laten groeien en dansen. Iedereen mag doen wat die graag doet en zijn wie die is. 

Enkele concrete handvaten om kinderen van de lagere school en adolescenten te informeren, staan op de pagina rond het inlichten van kinderen. Vooraf kan je afspreken wie welke informatie zal vertellen. Je kiest zelf welke details je deelt; het is oké je te beperken tot info die relevant is voor het schoolgebeuren. 

De school van kinderen (trans ouder)

Indien jouw kind ingelicht is over jouw gendervariante gevoelens, genderidentiteit of/en transitiewens, kan je ervoor kiezen om ook het schoolteam waar je kind school loopt te informeren. De school is immers een belangrijke context voor jouw kind. De klasleerkracht en de directie kunnen op de hoogte worden gebracht, zonder dat ze hierover per se in gesprek moeten gaan met jouw kind. Op die manier kennen ze jullie situatie en kunnen ze jouw kinds welzijn en schools functioneren tijdens jouw transitieproces opvolgen. 

Verplicht nooit je kind om hierover met andere kinderen of leerkrachten te spreken. Is je kind jong? Dan zadel je het best niet op met de verantwoordelijkheid om voor jou een coming-out te doen op school. Neem dit van je kind over en ga zelf een coming-out doen t.a.v. het onderwijspersoneel (en andere ouders) indien je dat nodig of wenselijk vindt. Bij oudere kinderen kan je in overleg bepalen wie, wat, hoe je hierover vertelt. 

Jouw kind mag ook nooit verplicht worden om jouw verhaal te verantwoorden. Geef aan dat je kind eigen grenzen mag stellen en op ongepaste nieuwsgierigheid of lastige vragen mag antwoorden met: "sorry, ik praat hier liever niet over" of "Stel je vragen aan de leerkracht of mijn ouder". 

Als ouder kies je hoe je je trans-zijn en genderexpressie beleeft en toont op school, bijvoorbeeld bij het ophalen aan de schoolpoort. Je doet er echter wel goed aan om dit goed door te praten met je kind, gezin en het schoolteam. Geef gerust aan hoe men je mag aanspreken (mevrouw, papa van,...) en hoe men naar je mag verwijzen (voornaamwoorden) . 

Weet dat een eerste reactie geen blijvende reactie hoeft te zijn en dat mensen vaak aanpassingstijd nodig hebben. De meeste mensen evolueren in hun reactie, zeker als ze er van dichtbij mee geconfronteerd worden. Tracht je assertief en zelfzeker op te stellen en vertel hen hoe belangrijk dit voor je is en wat hun steun voor jou kan betekenen.

Hoe rustiger je zelf bent en hoe minder problematiserend je het zelf voorstelt, hoe meer kans dat anderen jouw voorbeeld volgen. Mogelijks is het schoolteam bezorgd om het welzijn van jouw kind en de veranderingen die op jullie afkomen. Geef aan dat dit een gedeelde bezorgdheid is en je hoopt een bondgenoot in hen te vinden. 

Tips

  • Lees de algemene tips om over jouw genderidentiteit te vertellen.
  • Spreek een (zorg)leerkracht of CLB-medewerker aan.
  • Verwijs klasgenoten met vragen door naar een (zorg)leerkracht.
  • Verwijs de school door naar onze pagina's voor onderwijspersoneel .
  • Betrek je ouders of opvoedingsverantwoordelijken bij je coming-out op school.
  • Plan iets ontspannend in na een coming-out.

Laatst nagekeken op: .